Het functioneren van de detailhandel in Noord-Holland komt in de nabije toekomst onder druk te staan. Dat concludeert Bureau Stedelijke Planning B.V. naar aanleiding van onderzoek in opdracht van de provincie Noord-Holland en het bureau van de Metropoolregio Amsterdam naar de detailhandel in Noord-Holland (inclusief Almere en Lelystad). Het perspectief varieert echter tussen verschillende winkelsectoren, tussen deelregio’s en daarmee ook per type winkelgebied. Daar komt bij dat er sprake is van een disbalans tussen marktruimte en plancapaciteit. Dit vraagt om strakke sturing, vernieuwing én sanering.
Functioneren detailhandel richting 2025 onder druk
Richting 2025 komt het functioneren voor detailhandel in Noord-Holland onder druk te staan. De negatieve effecten van online bestedingen zijn groter dan de positieve effecten van de bevolkingsgroei. Naar verwachting functioneert de detailhandel in 2025 nog steeds boven het landelijke gemiddelde, maar uitgedrukt in winkelmeters bedraagt het verschil nog ‘slechts’ 310.000 m² wvo (7,4% van het huidige aanbod). In slechts acht jaar tijd neemt de indicatieve marktruimte voor detailhandel met ruim een derde af.
Grote verschillen tussen detailhandelssectoren
Door de verwachte sterke bevolkingsgroei en het nog altijd beperkte online marktaandeel neemt de marktruimte voor Dagelijkse detailhandel tot 2025 toe. Voor winkels in Mode en Luxe en In en om het Huis gaat dit niet op. In de afgelopen jaren groeide het online marktaandeel in beide sectoren substantieel. Naar verwachting zet deze trend de komende jaren door. Dit leidt tot een verwachte afname van bestedingen in fysieke winkels en daarmee een afname van de marktruimte. De sector Vrije Tijd heeft deze ontwikkeling in het verleden reeds meegemaakt. Het online marktaandeel is sinds 2011 nauwelijks meer toegenomen. Op basis daarvan veronderstellen we dat dit in de (nabije) toekomst min of meer constant blijft.
Niet alle winkelgebieden (even) kansrijk
Vertaald naar type winkelgebieden bevinden de winnaars zich aan de uitersten van het spectrum, namelijk de grote hoofdwinkelcentra, met een grote component Mode en Luxe, en de buurt- en wijkcentra, waar de dagelijkse sector vaak dominant is. De positie van de centra daar tussenin – de kleinere hoofdwinkelcentra en de grote ondersteunende winkelgebieden – is precair.
Grote disbalans tussen marktruimte en plancapaciteit
Uit inventarisatie onder gemeenten blijkt dat de harde (minimaal 410.000 m² wvo aan winkelruimte) en zachte (minimaal 275.000 m² wvo) planvoorraad in de provincie Noord-Holland ruim boven de berekende indicatieve marktruimte van 310.000 m² wvo in 2025 uitkomt. Bovendien staat momenteel circa 280.000 m² wvo aan potentiële winkelruimte leeg, al is een deel hiervan niet aantrekkelijk voor de markt. Ook valt op dat een groot deel van planvoorraad zich in de noordelijke regio’s van Noord-Holland concentreert, dat deel van de provincie waar juist sprake is van een negatieve marktruimte.
Strakke sturing, vernieuwing én sanering
Bureau Stedelijke Planning is van mening dat de disbalans tussen marktruimte en plancapaciteit vraagt om een strakke provinciale, regionale en gemeentelijke sturing. Vernieuwing van de winkelstructuur is ook (en misschien zelfs wel juist) in deze tijden van groot belang, maar dient in onze ogen wel vergezeld te gaan van het saneren van de perspectiefloze, minder waardevolle delen van de structuur. Selectief versterken van centra met een belangrijke rol voor de dagelijkse boodschappen is wenselijk. En ook van de meest krachtige en onderscheidende winkelgebieden die bijdragen aan de concurrentiekracht van de provincie. Tegelijkertijd moeten we ons voorbereiden op een transformatieopgave, want in veel regio’s en gemeenten is sprake van een overaanbod en lijkt afbouw van de winkelfunctie en verkleuring naar andere functies onontkoombaar.
De hoofdwinkelstructuur moet worden gekoesterd. Ook in regio’s en gemeenten met een geringe of negatieve marktruimte zijn initiatieven die de structuur optimaliseren noodzakelijk. Omdat in het huidige tijdsgewricht veel nieuwe initiatieven vaak een grote (geografische) reikwijdte hebben, is het belang van (boven)regionale afstemming bovendien groter dan ooit.
Een uitgebreid artikel over onze conclusies en aanbevelingen o.b.v. het marktruimteonderzoek verscheen in de juli/aug editie van Vastgoedmarkt (https://privacy.vakmedianet.nl/vastgoedmarkt/?ref=http%3A%2F%2Fwww.vastgoedmarkt.nl%2Fprojectontwikkeling%2Fnieuws%2F2018%2F06%2Ffunctioneren-detailhandel-noord-holland-onder-druk-101133947)
Voor het volledige rapport: https://www.noord-holland.nl/Marktruimteonderzoek_detailhandel (https://www.noord-holland.nl/Onderwerpen/Economie_Werk/Detailhandel/Beleidsdocumenten/Marktruimteonderzoek_detailhandel.org)
Bron: Bureau Stedelijke Planning (http://www.stedplan.nl/vakkennis/functioneren-detailhandel-noord-holland-druk/)